Bức tường ngăn chia đẳng cấp ngày càng mỏng
Nếu lấy một ngưỡng kinh điển nào đó làm đỉnh, thì các đội tuyển lớn của năm nay không hề vượt qua, thậm chí chưa hề đạt được đến tầm vóc của các phiên bản nhà vô địch điển hình trong lịch sử. Nghĩa là nếu có một cái nóc nhà làm chuẩn, thì trình độ bóng đá của World Cup Brazil 2014 chưa thể phá bung, vượt mặt nó. Thế nhưng, ở dưới cái nóc nhà đó, kẻ thấp người cao đã không còn quá tách biệt, chúng ta được theo dõi rất nhiều những trận giáp đấu mà hạng cân tương đồng hơn, kỹ năng cân sức hơn. Nó đến từ sự dậm chân hoặc thụt lùi, thiếu bùng nổ của các đội mạnh, cũng như sự khôn ngoan, tiến bộ của các đội yếu.
 |
Dường như nền bóng đá thế giới đang trong giai đoạn bão hòa, những tinh túy đã dần chạm đến giới hạn. Bây giờ, hiệu quả là thứ được đặt lên cao nhất, tính thông minh, kỷ luật được áp dụng đại trà như một công thức chắc lép cho chiến thắng. Trừ khi có một cuộc cách mạng lớn nào đó về chiến thuật, hay sự phát sinh của những lứa cầu thủ thiên tài vượt hẳn lên, nếu không rất khó để một tập thể mạnh có được sự áp đặt, thắng thế tuyệt đối.
Có một lượng lớn khán giả xem World Cup thường có thói quen cổ vũ đội yếu thắng đội mạnh. Họ có lẽ đã ít nhiều được thỏa mãn với nhiều trận đấu mà các đội chiếu dưới thăng hoa, hạ bệ hoặc làm khó các đội chiếu trên. Song việc hai đầu của đẳng cấp gần lại theo kiểu một tiến một lùi này không hẳn làm hài lòng tất cả người hâm mộ, nó khiến cho World Cup cho đến giờ phút này rất thiếu những trận cầu đinh ở đỉnh cao của chuyên môn và chiến thuật, nói theo kiểu phim chưởng thì thiếu những cuộc thư hùng nảy lửa, cân xứng giữa hai đại cao thủ ở cảnh giới thượng thừa.
Những ngôi sao lớn thể hiện chưa phải là xuất sắc, trong khi những “ngôi sao nhỏ” tuy sáng lên cũng chưa thể chói lọi được. Những điều này hòa trộn tạo ra một World Cup khó lường, đáng xem với mọi trận đấu, nhưng giống như một dòng sông trôi nhanh không có mấy cao trào. Nhất là ở vòng loại trực tiếp, chúng ta thấy được sự cẩn trọng tối đa của từng đội bóng. Bàn thắng bỗng trở thành điều xa xỉ, trái ngược hoàn toàn với vòng bảng có số bàn thắng kỷ lục. Chẳng đội nào muốn thua, đội lớn dù cố gắng nhưng không đủ sức đè bẹp đội nhỏ, mà đội nhỏ thì lại thiếu một chút sức mạnh để lật đổ đội lớn. Cứ dằng dai như vậy, hiệp phụ và những loạt luân lưu phải đến là điều tất yếu.
Cái hơn của đội mạnh
Dù vất vả đấy, đau tim đấy, nhưng sau cùng thì 8 đội được đánh giá cao hơn vẫn là những người lọt vào tứ kết. Khi thắng thua đã ngã ngũ rồi thì nói sao chẳng được, sự trùng hợp khi đó là 8 đội đầu bảng cũng chẳng nói lên quá nhiều điều. Tuy thế, dẫu những đội đi tiếp đã có nhiều may mắn, thì cũng không nên phủ nhận vai trò của đẳng cấp ở đây. Thứ đẳng cấp chúng ta đang nói đến không phải là tư duy chiến thuật tốt hơn, phối hợp nhuần nhuyễn hơn, kinh nghiệm nhiều hơn, mà chỉ là đẳng cấp cá nhân, yếu tố con người.
 |
Cụ thể, một cầu thủ ngôi sao với những đồng đội ngôi sao có thể làm bàn mà chỉ cần “một nửa cơ hội”, “một nửa khoảng trồng”. Trái lại, những cầu thủ trung bình có khi phải cần tới hai hoặc ba cơ hội rõ rệt mới đưa được bóng vào lưới. Tình trạng một đội yếu hơn nhưng chơi hay hơn, nguy hiểm hơn mà lại vẫn thua đã không còn lạ lẫm ở World Cup lần này, nó cũng không hề lạ lẫm ở nhiều những giải đấu khác. Lấy Argentina trước Iran hay Đức trước Ghana làm ví dụ, họ ép sân mà không thể thực sự hãm thành đúng nghĩa, thậm chí còn để thủ môn đội nhà phải đối mặt với khá nhiều pha bóng phản công sắc nét, thoáng đãng của đối thủ. Song đối phương cứ thế bỏ lỡ các cơ hội ăn bàn, còn họ chỉ cần một pha solo của Messi hay cái duyên bất ngờ của Klose là kết lại trận đấu.
Ở một phương diện khác, trong khung gỗ có một thủ môn đẳng cấp có lợi hơn hẳn một thủ môn thông thường, bất kể thế trận có ra sao. Hãy xem Brazil đá như thế nào trước Chile, họ mạnh hơn nhưng không thắng được ở 120 phút thi đấu. Mọi chuyện được giải quyết nhanh chóng trên chấm 11 mét, Ceasar là người hùng. Nếu như thủ thành của Brazil đoán đúng hướng 4/5 cú sút, khiến các cầu thủ Chile phải chùn chân, thì thủ môn Chile chỉ biết cầu may bằng việc cả 5 lần đều đổ người về cùng một bên, mà các chân sút Brazil lại toàn sút về bên ngược lại.
Nhìn chung, việc các đội bóng lớn không tiếp tục bị loại sau vòng 1/8 là điều đáng mừng với FIFA cũng như ban tổ chức. Nó níu kéo lại số lượng người xem đông đảo, giúp ngày hội giữ được sức nóng đến những ngày sau cuối, có lẽ ảnh hưởng đến cả các hợp đồng quảng cáo nữa. Nhưng dù Chúa có đứng về phía kẻ mạnh, thì cái “mạnh” đó vẫn chỉ đang rất mong manh, nó hoàn toàn có thể bị thay đổi bởi một cuộc trỗi dậy từ những đội “không mạnh bằng”. Vẫn còn đó những Colombia, Costa Rica hứa hẹn có thể gây bất ngờ, Bỉ và Pháp chắc chắn cũng muốn đánh bại Argentina và Đức – những đội được đánh giá cao hơn. Vòng tứ kết đang đón chờ chúng ta với những kịch bản lắm điều lắt léo.
