Tại sao Andrea Pirlo tỏa sáng rực rỡ ở vai trò regista?

Regista là gì? Hiểu một cách đơn giản nhất, regista theo tiếngÝ hay deeplying playmaker theo tiếng Anh là một thuật ngữ chỉ tiền vệ kiến tạo lùi sâu với vai trò tổ chức tấn công ngay bên phần sân nhà. Chúng ta đã quá quen với những số 10 - những trequartista chính hiệu như Rui Costa (Fiorentina), Zinedine Zidane (Juventus), Juan Sebastian Veron (Lazio) hay Mesut Ozil hiện tại trong màu áo Arsenal,… đó là những nhà đạo diễn thế trận thực thụ khi giữ vai trò trung tâm trong mỗi pha lên bóng và là ngòi nổ cho những đợt tấn công. Chính Andrea Pirlo cũng khởi nghiệp với vai trò là một trequartista ở Brescia nhưng đã thất bại hoàn toàn ở Inter trước khi được Carlo Ancelotti biến thành một regista xuất sắc nhất thế giới trong gần hai thập kỷ trở lại đây. Tại sao lại như thế?

Andrea Pirlo, một trong những tiền vệ xuất sắc nhất thế giới. Ảnh: Internet.

Pirlo sở hữu kỹ thuật cá nhân siêu hạng, nhãn quan chiến thuật tuyệt vời và đó là những điều vô cùng cần thiết để làm nên một trequartista (một tiền vệ công đúng nghĩa) nhưng chưa đủ. Là một tiền vệ công, anh đương nhiên hoạt động chủ yếu từ khu vực giữa sân đến trước vòng cấm của đối phương. Tại đây, số 10 sẽ bị bao vây giữa hàng tiền vệ hàng hậu vệ của đối thủ, do đó ngoài những yếu tố đã nêu, một tiền vệ công cần nhanh hơn, mạnh mẽ hơn để thoát khỏi hệ thống phòng ngự của đối thủ, thậm chí gây sức ép trực diện lên cặp trung vệ để tạo cơ hội hoặc kiến tạo cho đồng đội ghi bàn.

Và đó chính là những hạn chế cố hữu của Pirlo. Cựu tiền vệ của AC Milan là mẫu cầu thủ hào hoa, tinh tế nhưng thể hình, thể lực và khả năng tranh chấp hạn chế khiến anh dễ dàng bị hóa giải ở vị trí số 10. Đó chính là nguyên nhân cơ bản khiến anh thất bại ở Inter dẫu tài năng của anh là điều không cần bàn cãi. Tuy nhiên, có một người nhận ra tài năng của anh và đặt anh vào đúng miền đất hứa để anh tỏa sáng với vai trò một regista, ông chính là Carlo Ancelotti.

Có lẽ xuất thân là một tiền vệ trung tâm trong đội hình huyền thoại của AC Milan dưới bàn tay chiến lược gia tài ba Arrigo Sacchi đã giúp Carletto có một cái nhìn tinh tường và đầy táo bạo để biến Pirlo thành một trong những regista xuất sắc nhất lịch sử. Như đã nói, những phẩm chất tinh túy nhất của Pirlo chỉ được phát huy khi anh có không gian, có sự tự do và được hỗ trợ tối đa để thoát khỏi nhiệm vụ phòng ngự.

Ở Milan, Carletto giao trọng trách cầm trịch lối chơi cho Pirlo ở vị trí thấp nhất trên hàng tiền vệ. Tại đây, anh có không gian mênh mông để quan sát thế trận trên sân, vị trí của các đồng đội và đôi chân ma thuật với những đường chuyền tinh tế của anh sẽ dễ dàng châm ngòi cho những đợt tấn công và đặt đồng đội vào vị trí thuận lợi để ghi bàn. Thế nhưng, một tiền vệ yếu đuối và rất hạn chế trong phòng ngự như Pirlo chơi trước mặt hàng hậu vệ phải chăng là một thảm họa?

Carlo Ancelotti là người giúp tài năng của Pirlo phát lộ. Ảnh: Internet.

Không hề, tại Milan anh được hỗ trợ tuyệt vời từ cặp tiền vệ trung tâm “chém đinh chặt sắt” Gattuso-Ambrosini hay sau này tại Juventus là Arturo Vidal-Paul Pogba. Chưa hết, nhờ trí thông minh và khả năng đọc tình huống bậc thầy, anh sẽ nhận thức được bóng sẽ đến đâu sau những pha cản phá của đồng đội và ngay tức khắc sẽ là những pha phất bóng hoặc những đường chuyền dài vượt tuyến đầy “chết chóc”.

Ở vai trò regista, Pirlo đã tỏa sáng liên tục trong màu áo Milan, Juventus đến đội tuyển Italia. Thế nhưng, nếu ai từng xem trọn vẹn trận chung kết Champions League 2005 giữa Milan và Liverpool sẽ dễ dàng nhận thấy những phẩm chất ưu việt và hạn chế của Pirlo. Tại Istanbul năm ấy, Liverpool xuất phát với đội hình 4-4-2 với cặp tiền vệ trung tâm Gerrard-Alonso ở giữa sân. Milan của Carletto xuất phát với sơđồ 4-3-1-2. Với số đông tiền vệ ở khu vực giữa sân, Seedorf và Gattuso khiến Gerrard và Alonso vất vả chống đỡ. Tất nhiên, khi ấy khoảng trống mênh mông sẽ lộ ra dành cho Pirlo cùng với một Kaka đang ở đỉnh cao phong độ, cặp song sát cực kỳ đáng sợ Crespo-Shevchenko, Milan dễ dàng dẫn trước Liverpool với tỷ số 3-0 trước khi hiệp 1 khép lại.

Nhưng Benitez không phải tay mơ, đầu hiệp 2, chiến lược gia người Tây Ban Nha quyết định tung Dietmar Hamann vào thay Steve Finnan, để lại ba hậu vệ ở phía sau, đẩy Gerrard lên cao hỗ trợ tấn công. Liverpool chuyển sang sơ đồ 3-4-2-1. Với một cầu thủ phá lối chơi như Dietmar Hamann, anh đã hoàn thành quá tốt nhiệm vụ bắt chết Kaka, cùng với đó Gerrard và Luis Garcia liên tục dâng cao để gây áp lực lên Pirlo khiến thế trận của Milan bị vỡ vụn. Bằng chứng là Liverpool đã tạo nên một trong những cuộc lội ngược dòng kỳ vĩ nhất trong lịch sử bóng đá khi gỡ hòa 3-3 và dành thắng lợi nghẹt thở trên chấm 11m. Đó là một trong những ví dụ để thấy rằng, cho Pirlo sự tự do và không gian chơi bóng chẳng khác nào tự sát.

Pirlo đã làm sống lại quá khứ vinh quang của người Ý ở vai trò một regista. Và có lẽ, anh cũng là người cuối cùng đến thời điểm này tỏa sáng rực rỡ ở vai trò đó. Pirlo năm nay đã 37 tuổi, những ngày đẹp nhất trong sự nghiệp cầu thủ đã để lại sau lưng tiền vệ hào hoa, lãng tử này. Người Ý đang kỳ vọng Marco Verratti sẽ kế thừa hoàn hảo trọng trách mà Pirlo để lại. Thế nhưng, Pirlo - một regista chính hiệu với những khoảnh khắc thiên tài sẽ sống mãi trong trái tim người hâm mộ.

(Bạn đọc: Hải Đoàn)