Sergio Busquets và những thay đổi của tiền vệ phòng ngự trong bóng đá đương đại

Đã có một thời, tiền vệ phòng ngự gắn liền với mẫu cầu thủ “chém đinh chặt sắt” mà Makelele là ví dụ tiêu biểu nhất. Họ sở hữu thể hình, thể lực lý tưởng, tinh thần chiến đấu không biết khoan nhượng với nhiệm vụ chính là tranh cướp bóng và phá lối chơi của đối thủ. Theo lối tư duy ấy, hàng loạt tiền vệ phòng ngự xuất sắc đã ra đời, có thể kể đến Gattuso, Ambrosini (AC Milan), Roy Keane (Man Utd), Patrick Vieira (Arsenal), Stefan Effenberg (Bayern Munich)… Họ ra sân ở vị trí là chốt chặn cuối cùng của hàng tiền vệ, thậm chí nhiều trường hợp sẵn sàng lùi về dưới cặp trung vệ để chơi như một libero khi cần, có nhiệm vụ dọn dẹp, phá bóng trong chân đối phương hoặc tranh cướp bóng để chuyền cho các tiền vệ tổ chức phát động tấn công. Do vậy, tiền vệ phòng ngự thường được gắn liền với hình ảnh cục mịch, xấu xí và thậm chí có phần thô bạo trong bóng đá. Thế nhưng, Sergio Busquets ở Barcelona đang khiến người hâm mộ có một cái nhìn tươi mới về tiền vệ phòng ngự.

Sergio Busquets đang thay đổi khái niệm về tiền vệ phòng ngự chỉ biết nhiệm vụ "càn quét" tuyến giữa. Ảnh: Internet.

Busquets sở hữu thân hình có phần mảnh khảnh, anh không mạnh ở khả năng tranh chấp tay đôi hay những pha tắc bóng mạnh mẽ, quyết liệt để răn đe đối thủ. Tài năng của Busquets thể hiện ở trí thông minh, nhãn quan chiến thuật sắc sảo, khả năng đọc tình huống siêu việt, lối chơi mềm mại dựa trên khả năng cảm quan vị trí tuyệt vời và những đường chuyền chính xác cho các đồng đội. Với một đội bóng chơi tấn công và coi trọng việc kiểm soát bóng như Barca, Busquets chính là mắc xích hoàn hảo để làm trục xương sống trong cách vận hành lối chơi. Điều ấy lý giải vì sao Yaya Toure phải rời khỏi Barca để tìm kiếm thử thách mới cùng Man City. Khi ấy, ai cũng nghĩ Pep Guardiola đã thiên vị cậu học trò trưởng thành từ lò đào tạo trứ danh La Masia nhưng qua thời gian, ai cũng phải thừa nhận Pep tinh tường và chính xác đến nhường nào. Busquets liên tục được trọng dụng trong màu áo Barca và đội tuyển Tây Ban Nha. Anh là cầu nối giữa hàng thủ với hàng công, luôn là điểm bắt đầu cho một pha tấn công hoặc châm ngòi cho một pha phản công với khả năng điều phối bóng tuyệt vời, bằng chứng là tỷ lệ chuyền bóng luôn đạt ngưỡng trên dưới 90%. Cách mà Busquets giữ vị trí và sở hữu những đường chuyền một chạm, nhanh, ngắn luôn khiến tất cả phải kinh ngạc và thán phục. Xavi - tiền vệ trung tâm lừng danh cũng là đồng đội của anh - đã phải thốt lên rằng: “Busquets không bao giờ sai.” Sự đơn giản trong lối chơi của anh đạt đến mức thượng thừa, mỗi pha xoay người là những cầu thủ tấn công bên kia phải ngỡ ngàng. Anh là một trong số ít những cầu thủ dám quay lưng về phía khung thành để nhận bóng từ thủ môn trong khi bị tiền đạo đối phương gây sức ép. Chính Pep cũng đã từng dành những lời tốt đẹp nhất cho cậu học trò của mình: “Cậu ấy là tiền vệ trung tâm xuất sắc nhất thế giới mà tôi từng biết. Không còn nghi ngờ gì nữa, Barça đang sở hữu một cầu thủ vô giá.”

Tiền vệ người TBN luôn là nhân tố châm ngòi cho những đợt tấn công của Barca. Ảnh: Internet.

Mẫu tiền vệ phòng ngự như Busquets xưa nay rất quý và hiếm. Phong cách chơi bóng của anh khiến người ta dễ dàng liên tưởng đến Fernando Redondo - một số 6 cực kỳ hào hoa, tinh tế của Real Madrid và đội tuyển Argentina những năm cuối thập kỷ 90 của thế kỷ hai mươi. Và có lẽ bắt đầu từ Redondo đến Busquets, bóng đá đương đại đã có một mẫu tiền vệ phòng ngự hoàn toàn mới. Đã qua rồi thời kỳ định nghĩa phòng ngự trong bóng đá được xây dựng trên cơ sở một chọi một. Bóng đá hiện đại đề cao khả năng tổ chức phòng ngự theo hệ thống. Theo đó, để hạn chế khả năng tấn công của đối phương, các đội bóng chú trọng tổ chức phòng ngự theo khu vực với sự tham gia của nhiều cầu thủ đội nhà. Họ phong tỏa đối phương dựa trên khả năng kiểm soát bóng, chuyền bóng và di chuyển liên tục. Ở Real Madrid hiện tại không có một mẫu tiền vệ phòng ngự thuần túy nào, Luka Modric và Toni Kroos kiểm soát tuyến giữa của Real bằng khả năng cầm bóng, di chuyển thông minh và chuyền bóng ở mức độ thượng thừa. Bayern của Pep thậm chí nhiều trận đấu cất Arturo Vidal trên băng ghế dự bị để sử dụng những mẫu tiền vệ cầm bóng tốt như Thiago Alcantara, thậm chí đôn Alaba, Lahm lên đá tiền vệ trung tâm. Man Utd những năm cuối cùng của Sir Alex với chỉ một Michael Carrick và những tiền vệ hạng xoàng đã phong tỏa thế trận của đối phương nhờ khả năng di chuyển liên tục để tổ chức phòng thủ theo khu vực.

Với sự lên ngôi của tiki-taka và sự hòa nhập của nhiều trường phái bóng đá khác nhau, trong tương lai không xa, tiền vệ phòng ngự buộc phải thay đổi mà có lẽ hình mẫu không ai khác chính là Sergio Busquets của Barca. Tất nhiên những mẫu cầu thủ “chém đinh chặt sắt” vẫn có đất dụng võ nhưng theo thời gian, tiền vệ phòng ngự cũng phải biết cầm bóng, điều phối nhịp độ trận đấu và châm ngòi cho những đợt tấn công. Barca và đội tuyển Tây Ban Nha đã thành công vang dội nhờ xương sống mang tên Busquets và đó có thể sẽ mở ra một chương mới dành cho những tiền vệ phòng ngự - mẫu cầu thủ thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng trong bóng đá.

(Bạn đọc: Hải Đoàn)