Thời gian gần đây, bóng đá Indonesia đã có những thay đổi lớn khi HLV Shin Tae-yong mạnh dạn sử dụng đến 11 cầu thủ nhập tịch trong danh sách đội tuyển quốc gia (ĐTQG) cho các trận đấu quốc tế. Ở trận mở màn vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Á, đội bóng xứ vạn đảo ra sân với đội hình xuất phát gồm 9 cầu thủ nhập tịch, tạo ra làn sóng phản đối từ người hâm mộ trong nước.
Mặc dù thành tích của Indonesia cải thiện đáng kể với những kết quả hòa trước Saudi Arabia và Úc, hay 3 chiến thắng liên tiếp trước Việt Nam, nhiều người vẫn đặt câu hỏi về việc ĐTQG dựa vào dàn cầu thủ lai để tìm kiếm thành tích. Điều này dẫn đến cuộc tranh luận sôi nổi tại Indonesia, bởi quốc gia này từng đạt được những thành công nhất định nhờ sự pha trộn giữa cầu thủ bản địa và nhập tịch. Nhưng liệu đây có phải là chiến lược bền vững?
Cầu thủ nhập tịch và tầm nhìn dài hạn
Sử dụng cầu thủ nhập tịch để đạt thành tích ngắn hạn là điều nhiều quốc gia Đông Nam Á đã thực hiện. Indonesia hiện là ví dụ tiêu biểu, khi họ không ngần ngại đầu tư và triệu tập các cầu thủ lai, mang lại sự cạnh tranh mạnh mẽ hơn cho đội tuyển. Philippines cũng có chính sách tương tự, từng làm khó các đối thủ khu vực nhờ các cầu thủ nhập tịch gốc Âu - Mỹ có thể hình và thể lực vượt trội. Singapore là trường hợp rõ nét khi họ từng vô địch AFF Cup nhờ đội hình mạnh với dàn cầu thủ nhập tịch. Tuy nhiên, sau giai đoạn đỉnh cao, Singapore hiện đang tụt lại khá xa do thiếu nền tảng phát triển nội lực bền vững.
Indonesia hiện tại cũng đối diện với thách thức tương tự, khi nhiều người hâm mộ và chuyên gia bóng đá cho rằng phụ thuộc vào cầu thủ nhập tịch chỉ mang tính chất tạm thời. Liên đoàn Bóng đá Indonesia (PSSI) đã phải trấn an công chúng, khẳng định sử dụng cầu thủ nhập tịch là chiến lược dài hạn nhưng không phải trọng tâm. Nền tảng phát triển bóng đá của Indonesia vẫn là đào tạo trẻ, huấn luyện viên và các giải đấu trong nước.
Bài học cho bóng đá Việt Nam
Việt Nam đang có thể học hỏi từ chiến lược này khi HLV Kim Sang-sik cũng cân nhắc triệu tập tiền đạo gốc Brazil, Nguyễn Xuân Son – vua phá lưới V-League 2024. Chiếu theo quy định của FIFA, Xuân Son đủ điều kiện thi đấu tại Asian Cup 2025 nhưng còn bỏ ngỏ cho ASEAN Cup 2024. Nếu được triệu tập, Xuân Son chắc chắn sẽ là lựa chọn mạnh mẽ cho hàng công của đội tuyển Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề sử dụng cầu thủ nhập tịch đòi hỏi VFF phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa mục tiêu thành tích ngắn hạn và phát triển bền vững lâu dài.
Thực tế, bóng đá Việt Nam hiện nay vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong khâu đào tạo trẻ. Một số đội bóng V-League chưa chú trọng đến việc xây dựng nền tảng đào tạo cầu thủ mà chủ yếu tập trung vào mục tiêu ngắn hạn. Nhiều câu lạc bộ vẫn tìm cách "lách" quy định về đào tạo trẻ của VFF, dẫn đến sự thiếu hụt nguồn nhân tài bền vững. Đây là điều đáng lo ngại nếu Việt Nam muốn tiếp tục cạnh tranh ở đấu trường khu vực và châu lục trong tương lai.
Thái Lan: Mẫu hình không cần cầu thủ nhập tịch
Ở Đông Nam Á, Thái Lan là một trong những đội bóng không cần cầu thủ nhập tịch mà vẫn duy trì được sức mạnh ổn định. Dựa vào nền tảng đào tạo tốt và nội lực dồi dào, Thái Lan vẫn liên tục cạnh tranh ở các giải đấu lớn dù phải trải qua các giai đoạn suy thoái. Bài học từ Thái Lan là rất quý giá, bởi họ cho thấy sự phát triển bền vững dựa trên lực lượng cầu thủ trong nước có chiều sâu, thay vì phụ thuộc vào nguồn cầu thủ ngoại.
Trong bối cảnh hiện tại, bóng đá Việt Nam đang đứng trước lựa chọn quan trọng giữa việc sử dụng cầu thủ nhập tịch hay tập trung vào đào tạo nội lực. VFF cần xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo sự phát triển dài hạn mà vẫn đạt được thành tích xứng tầm. Sử dụng cầu thủ nhập tịch có thể mang lại thành công tức thời, nhưng nền tảng bền vững sẽ luôn là yếu tố quyết định giúp bóng đá Việt Nam tiến xa.
