Góc chiến thuật: Ancelotti và những phát kiến thú vị về Regista

Regista (theo cách nói của người Ý) hay Deep – lying playmaker (theo cách nói của người Anh) là thuật ngữ đề cập đến tiền vệ kiến tạo lùi sâu. Đây là vị trí tương đối mới mẻ nhưng có tầm ảnh hưởng cực kỳ quan trọng trong bóng đá đương đại. Trong quá khứ, tiền vệ công, như cách hiểu đơn giản nhất của nó, là một cầu thủ chơi ở khu vực giữa sân có thiên hướng tấn công, hỗ trợ cho các tiền đạo mà những Rui Costa, Zinedine Zidane hay Juan Roman Riquelme là những đại diện tiêu biểu.

Đó là những người có thể đảm nhận một lúc cả 2 vai trò kiến tạo và đạo diễn lối chơi. Họ có tầm quan sát tuyệt vời, cùng kỹ năng chuyền bóng và kỹ thuật thượng thừa. Những cầu thủ dạng này thường di chuyển liên tục ở khu vực nửa sân của đối thủ, phối hợp ban bật với các đồng đội, và luôn tìm cách đột nhập vào vòng cấm mỗi khi có cơ hội.

Carlo Ancelotti là một chiến lược gia đại tài của bóng đá đương đại với bảng thành tích đầy ấn tượng trong sự nghiệp cầm quân.

Tuy nhiên, trong bóng đá hiện đại, với sự thống trị gần như tuyệt đối của sơ đồ 4-2-3-1 khiến khu vực trước vòng 16m50 trở nên chật chội hơn bao giờ hết. Với những đội bóng chơi chặt chẽ như Chelsea, hàng thủ của họ luôn được bố trí một khoảng cách rất hợp lý với 2 tiền vệ trung tâm, và nếu không nhận được sự hỗ trợ, tiền vệ công của đối thủ sẽ bị kẹp chặt trong vòng vây của ít nhất 4 cầu thủ. Đơn giản là anh ta bị hóa giải. Thế nên, việc sản sinh ra regista là một xu thế tất yếu mà Andrea Pirlo là đại diện tiêu biểu nhất.

Tiền vệ kiến tạo trong quá khứ phải chơi sau lưng tiền đạo thế nhưng khi dẫn dắt AC Milan, Ancelotti đã đưa ra một phát kiến thú vị khi đưa Pirlo về chơi thấp nhất ở hàng tiền vệ, giữ vai trò cầm trịch lối chơi và kiến thiết bóng ngay từ vị trí phòng ngự. Đây tưởng như là điều hoang đường vì sẽ làm thui chột khả năng hỗ trợ tấn công tuyệt vời của Pirlo. Thế nhưng, trong bộ óc đại tài của Ancelotti lại ấp ủ một ý tưởng khác.

Pirlo sở hữu thể mình mảnh khảnh, không nhanh, không chạy khắp sân để có thể vừa hỗ trợ hàng thủ, vừa phát động tấn công. Thay vào đó, Chúa đã ban cho Pirlo trí thông minh để trở thành đạo diễn chính trong lối chơi. Pirlo có khả năng bao quát toàn sân để biết được nơi nào những người đồng đội của anh xuất hiện, nơi nào là khu vực của cầu thủ đối phương và nơi nào họ sẽ di chuyển đến. Bên cạnh đó, Pirlo còn có một khả năng tuyệt vời để tung ra những đường chuyền quyết định.

Do đó, Ancelotti đã rất thông minh để đưa anh về vị trí số 6, thay vì số 10 như trước. Ở vị trí này, anh được “bao bọc” bởi hàng thủ và cặp tiền vệ trụ chơi cực kỳ chắc chắn, máu lửa như Gattuso-Ambrosini. Nhờ được “chăm sóc” và hỗ trợ tận tình, Pirlo được thoải mái để đưa ra những ý tưởng tấn công đầy “chết chóc”. Trong những năm tháng đỉnh cao của mình, Pirlo là một nghệ sĩ đại tài với những pha phát động tấn công xé toang hàng thủ. Những pha phất bóng có điểm rơi cực chuẩn của Pirlo luôn đặt đồng đội vào hoàn cảnh thuận lợi nhất để ghi bàn. Muốn biết điều đó, hãy hỏi Shevchenko và Filippo Inzaghi, những người được hưởng lợi nhiều nhất từ những đường kiến tạo của Pirlo.

Chuyển sang dẫn dắt Real Madrid, Carletto lại tạo ra một “Pirlo 2.0” theo phong cách của ông, anh chính là Luka Modric. Giữa Modric và Pirlo có rất nhiều điểm tương đồng, từ thể hình, nhãn quan chiến thuật, khả năng đá phạt và phát động tấn công. Thế nhưng, tiền vệ người Croatia không “yếu đuối” như Pirlo. Modric có khả năng tranh chấp rất tốt, thậm chí chơi máu lửa khi cần. Do đó, anh không cần phải được “bao bọc” như Pirlo trước đây; chỉ cần một người chia lửa ở khu vực giữa sân, anh lập tức có điều kiện phát huy tốt nhất những phẩm chất hàng đầu của mình.

Dưới thời Mourinho, với tư duy phòng ngự khoa học chắn chắn, “Người đặc biệt” luôn ưu tiên cặp tiền vệ trung tâm mạnh mẽ, hỗ trợ cực tốt cho hàng thủ. Do đó, Khedira và Alonso luôn chắc suất trong đội hình Real thời đó. Tuy nhiên, điều đó đã làm giảm khả năng hỗ trợ tấn công từ tuyến sau bởi Khedira chỉ chắc chắn trong phòng ngự còn khả năng hỗ trợ tấn công không thực sự ấn tượng.

Ngay khi tiếp quản chiếc ghế huấn luyện viên trưởng của Los Blancos, Ancelotti đã nhanh chóng “bốc đúng thuốc” để giúp Real bay cao trong mùa giải vừa qua. Carletto chỉ sử dụng Alonso và nhường vị trí còn lại cho Modric. Đây là cặp bài trùng cực kỳ lợi hại vì Alonso sở hữu khả năng đánh chặn vô cùng thông minh, tạo điều kiện cho Modric thoải mái sáng tạo và điều tiết lối chơi của mình. Đó là lý do đầy thuyết phục để lý giải cho phong độ ấn tượng của Modric trong mùa giải vừa qua.

Chứng kiến phong độ của Alonso – Modric, người hâm mộ bóng đá lại liên tưởng đến Falcao và Toninho Cerezo - cặp regista song sinh của Brazil ở World Cup 1982 và cả hai đã có sự nghiệp xuất sắc ở Serie A với Roma và Sampdoria. Nhờ sự điều chỉnh của Carletto, Real đã thể hiện một phong độ bùng nổ với cú đúp Copa del Rey và UEFA Champions League ngay trong mùa giải đầu tiên tại Bernabeu.

Trong bóng đá đương đại, các đội bóng luôn chọn việc cầm bóng nhiều để thể hiện áp lực, việc có thêm những sự lựa chọn ở tuyến giữa là một cải tiến đáng ghi nhận. Với những phát kiến về regista, Carlo Ancelotti xứng đáng được tôn vinh vào hàng ngũ những huấn luyện viên huyền thoại trong lịch sử bóng đá.

(Bạn đọc: Trần Hải Đoàn)